Ο Αντικαταστάτης

 

 "Στην ιστορία, η Έμμα είναι τεσσάρων χρονών. Βγαίνει από το κρεβάτι της και διασχίζει το δωμάτιο με τις πιτζαμούλες της. Όταν απλώνει το χέρι της ανάμεσα από τα κάγκελα, το πράγμα στην κούνια πλησιάζει. Προσπαθεί να τη δαγκώσει, και εκείνη τραβά πίσω το χέρι της αλλά δεν οπισθοχωρεί. Περνάνε όλη τη νύχτα με το να κοιτάζονται στο σκοτάδι. Το πρωί, το πράγμα είναι ακόμη κουρνιασμένο στο στρωματάκι με τα αρνάκια και τα παπάκια, ατενίζοντάς την.
Δεν είναι ο αδελφός της.
ΕΙΜΑΙ ΕΓΩ."

  

Τίτλος: Ο αντικαταστάτης (The Replacement)
Συγγραφέας: Brenna Yovanoff

Μετάφραση: Χριστόδουλος Λιθάρης

Επιμέλεια: Ελίνα Μιαούλη
Εκδοτικός Οίκος: Platypus

Έτος Έκδοσης: 2011
Αρ. Σελίδων: 368

Περίληψη του βιβλίου

O Μάκι δεν είναι ένας από μας. Παρόλο που ζει στη μικρή πόλη Τζέντρι, προέρχεται από έναν κόσμο με σήραγγες και μαύρα ζοφερά νερά, έναν κόσμο με ζωντανά νεκρά κορίτσια που διοικείται από μια μικρή πριγκίπισσα. Είναι ένας Αντικαταστάτης-αφέθηκε στην κούνια ενός ανθρώπινου μωρού πριν από δεκαέξι χρόνια. Τώρα εξαιτίας θανάσιμων αλλεργιών στο σίδερο, στο αίμα και στα καθαγιασμένα εδάφη, ο Μάκι αργοπεθαίνει στον ανθρώπινο κόσμο.
Ο Μάκι θα έδινε τα πάντα για να ζήσει ανάμεσά μας. Θέλει μόνο να παίζει το μπάσο του και να ανακαλύψει περισσότερα για την αινιγματική Τέιτ. Όμως όταν εξαφανίζεται η αδερφούλα της Τέιτ ο Μάκι ωθείται υποχρεωτικά στον υπόγειο κόσμο του Τζέντρι.
Θα πρέπει να αντιμετωπίσει τα σκοτεινά πλάσματα που ζουν εκεί και να βρει τη δικαιωματική του θέση στον κόσμο μας, ή στο δικό τους.

Άποψη:

Η συγγραφέας Μπρένα Γιοβάνοφ κάνει την παρουσία της γνωστή στο αναγνωστικό κοινό με ένα φανταστικό διήγημα που ξεπερνά σε πρωτοτυπία και φαντασία και τα πιο σκοτεινά μας όνειρα.

Ποιος γονέας θα μπορούσε έστω και να του περάσει από το μυαλό ότι μέσα στο σκοτάδι παραμονεύουν πλάσματα τόσο βδελυρά που θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τα αθώα βρέφη των ανθρώπων με δικά τους μιάσματα;

Και ακόμα περισσότερο ποια οικογένεια θα μπορούσε να ανοίξει την αγκαλιά της για ένα τέτοιο πλάσμα, για ένα τέτοιο αντικαταστάτη;

Και όμως η οικογένεια Ντόιλ, στην μικρή σκοτεινή πόλη Τζέντρι το έκανε. Ο Μάκι Ντόιλ είναι ένας αντικαταστάτης. Είναι ένα πλάσμα από μια φυλή που κατοικοί στα υπόγεια περάσματα κάτω από την πόλη και ζει από τα συναισθήματα των κατοίκων της. Ο Μάκι γνωρίζει ότι δεν είναι άνθρωπος, όχι σαν τους φίλους του στο σχολείο ή σαν την αδερφή του και τους γονείς του, που γνωρίζουν ότι δεν είναι το δικό τους παιδί αλλά τον αγαπάνε σαν να ήταν. Θέλει να ζήσει στην πόλη σαν όλους τους άλλους, να παίζει τη μουσική του, να κάνει παρέα με τους φίλους του και να γνωρίσει καλύτερα την αινιγματική και ανεξάρτητη Τέητ. 

Όμως ο Μάκι γνωρίζει ότι ποτέ δεν θα μπορέσει να το κάνει αυτό. Έχει τρομερές αλλεργικές αντιδράσεις στο σίδηρο που βρίσκεται παντού γύρω του και δεν μπορεί να βρεθεί σε καθαγιασμένο έδαφος, πάρα το γεγονός ότι ο υποτιθέμενος πατέρας του είναι ο πάστορας της πόλης. Αλλά περισσότερο απ’ όλα, τρέμει και μόνο στη σκέψη ότι κάποιος θα καταλάβει αυτό που είναι, ένα πλάσμα της νύχτας, ένας εφιάλτης. Ο Μάκι Ντόιλ είναι ο μοναδικός του είδους του τα τελευταία χρόνια που κατάφερε να επιζήσει όλες τις αντιξοότητες και να βρεθεί σε μεγάλη ηλικία να ζει ακόμα ανάμεσα στους κατοίκους της πόλης. Τα περισσότερα παιδιά που αντικαταστάθηκαν πέθαναν μερικές ώρες ή μέρες μετά την αντικατάστασή τους, αλλά όχι ο Μάκι. 

Σύντομα όμως καταλαβαίνει ότι δεν έχει πολύ χρόνο ακόμα. Πεθαίνει, και μάλιστα πολύ γρήγορα.

Τότε όμως η καρδιά μας χτυπά πιο δυνατά, γιατί τον Μάκι τον έχουμε αγαπήσει και εμείς. Ίσως είναι από τις λίγες φορές που διαβάζουμε μια ιστορία από την πλευρά του αντιήρωα, που κανονικά δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Και μέσα από τα δικά του μάτια καταλαβαίνουμε ότι τα αισθήματά του είναι τόσο αγνά και γλυκά που το μόνο που θα μπορούσαμε να κάνουμε είναι να τον αγαπήσουμε και να νιώσουμε τόσο κοντά του ώστε πολλές φορές να ταυτιζόμαστε με τις αποφάσεις του και τις αντιδράσεις του.

Όταν ο Μάκι προσέχει την Τέητ εκείνη είναι θλιμμένη και τόσο θυμωμένη με την εξαφάνιση της αδερφής της. Τον πλησιάζει και του ζητάει το λόγο, χωρίς όμως να καταλαβαίνει τι ακριβώς είναι ο Μάκι. Αυτός αναστατώνεται και φεύγει τρέχοντας, αλλά δεν μπορεί να πάει μακριά αφού σύντομα ο θάνατος τον περιμένει.

Όταν όμως τα πλάσματα του είδους του τον πλησιάζουν και του δίνουν τη βοήθεια που θα τον κάνει να ζήσει λίγο ακόμη, από τη μία θέλει να φύγει μακριά τους με αποστροφή και από την άλλη καταλαβαίνει ότι τους χρειάζεται.

Σύντομα ο Μάκι καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να ζει για πάντα στο περιθώριο, πρέπει να πάρει θέση. Πρέπει να αποφασίσει τι θέλει να κάνει και πως θα χρησιμοποιήσει αυτό που είναι. Στην ύστατη στιγμή ο κεντρικός χαρακτήρας παραδίνεται στη φύση του και σώζει την κατάσταση με μεγάλο προσωπικό κόστος. Τότε καταλαβαίνει ότι σε κάθε κόσμο και για κάθε πλάσμα υπάρχει μία θέση που του ανήκει δικαιωματικά, ειδικά όταν έχεις ανθρώπους για να σε αγαπάνε πραγματικά. Και ο Μάκι ανακαλύπτει ότι τελικά όχι μόνο έχει ανθρώπους που να τον αγαπάνε, αλλά και που να τον χρειάζονται να ζήσει και αυτή θα είναι η σωτηρία του.

Ίσως να είναι από τα πιο γλυκά βιβλία που έχουν πέσει στα χέρια μου βουτηγμένα σε ένα κόσμο σκοτεινό, γεμάτο μυστήρια και επικίνδυνα πλάσματα.

Κάθε περιγραφή της συγγραφέα μας δίνει και ένα ανάμικτο συναίσθημα. Βάζει τις δυο αντίθετες πλευρές κάθε πράγματος ακόμα και στην ίδια πρόταση, δίνοντας μας μια γεύση γλυκόπικρη που πολύ σπάνια θα συναντήσουμε. Το ύφος της είναι τόσο γκόθικ που οι λάτρεις του είδους θα το χορτάσουν και τόσο ζωντανό και απλό που σε φέρνει στο τέλος του με τον πιο φυσικό τρόπο. Διαβάζοντας την πλοκή και τις αντιδράσεις των χαρακτήρων ο αναγνώστης είναι σίγουρος ότι δεν θα μπορούσε να επιλεχτεί κανένα διαφορετικό μονοπάτι και το τέλος της ιστορίας θα μπορούσε να είναι μόνο αυτό που δίνεται από τη συγγραφέα.

Κάτι όμως που μου έκανε τρομερή εντύπωση και δεν θα μπορούσε να περάσει με τίποτα απαρατήρητο είναι η Τέητ. Είναι σίγουρα η μοναδική φορά που διαβάζω για μια ηρωίδα που βρίσκεται λίγο πριν τα παρασκήνια, αλλά θα μπορούσε άνετα να σταθεί κάτω από τον προβολέα μόνη της. Η Τέητ είναι δυνατή, ανεξάρτητη, ξεροκέφαλη και με μοναδικό στόχο να βρει τη μικρή της αδερφή. Σε αυτό δεν θα τη σταματήσει κανένας. Έχει τη δύναμη να πατήσει πάνω στο πτώμα όποιου της σταθεί εμπόδιο και το κάνει. Παίρνει την κατάσταση στα χέρια της και σπάζει στο ξύλο ακόμα και τον πιο τρομερό εφιάλτη μας.

Ένα ακόμα προσόν του βιβλίου είναι ότι πρόκειται για αυτοτελή ιστορία αφού δεν έχουν ανακοινωθεί ότι θα υπάρχουν συνέχειες του βιβλίου. Αν και είμαι σίγουρη ότι πολύ από τους αναγνώστες θα ήθελαν ακόμα μερικές δόσεις από το Τζέντρι και τον πιο γλυκό αντιήρωα που έχετε διαβάσει ποτέ. Σας συνιστώ να πάρετε αυτό το βιβλίο και να το ξεκοκαλίσετε όσο πιο σύντομα μπορείτε. Δεν υπάρχει περίπτωση να το μετανιώσετε.

Η συγγραφέας

Η Brenna Yovanoff κάποτε πίστευε ότι ήθελε να γίνει επιμελήτρια βιβλίων. Αν και αποδεικνύεται πως έκανε λάθος, δεν μετανιώνει για τις μέρες που πέρασε διαβάζοντας χειρόγραφα, ούτε για το γεγονός ότι έχει απομνημονεύσει μεγάλα αποσπάσματα από το The Chicago Manual of Style. Τα διηγήματα της έχουν εμφανιστεί στο Chiaroscuro και στο Strange Horizons. Έχει MFA στη δημιουργική γραφή από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο και σήμερα ζει στο Ντένβερ. Ο Αντικαταστάτης είναι το πρώτο της μυθιστόρημα.